India National Emblem | भारताच्या राष्ट्रीय चिन्हाबद्दल आपल्याला हि माहिती आहे ? जाऊन घ्या सर्व माहिती आणि तथ्य एकाच जागी आणि आपल्या मित्रांना सुद्धा शेअर करा जेणे कि त्यांना सुद्धा भारताच्या राष्ट्रीय (India National Emblem) चिन्हाबद्दल माहिती मिळेल. तर चला एक एक करून आपण मुद्दा बघुत.

भारताचे राष्ट्रीय चिन्ह (India National Emblem) म्हणजे काय?

• राष्ट्रीय चिन्ह हे प्रत्येक देशाचे एक वेळ ओळख चिन्ह असते पण ज्या वेळेस आपल्या देशावर इंग्रज राजवट होती म्हणजे ब्रिटीशांनी आपल्याला जे ओळख दिली त्याला 'स्टार ऑफ इंडिया' जे कि कोणत्याही प्रकारची चिन्ह ओळख नव्हती. 
• स्वातंत्र्याच्या वेळी आपल्याला आपले स्वदेशी चिन्ह काही तरी हवे होते. त्यावेळेस भारताचे राष्ट्रीय चिन्ह मिळाले या मध्ये काहीतरी ऐतिहासिक जे आपल्या अभिमान आणि वैभवतेचे प्रतिक असेल आणि देशातील नागरिकांना प्रेरणा देऊ शकेल.

भारताच्या  राष्ट्रीय चिन्हाचा (India National Emblem) इतिहास काय आहे ?

• आमचे राष्ट्रीय चिन्ह वाराणसीजवळील सारनाथ येथील "lion capital of Ashoka" वरून घेतले आहे.
• हे पहिल्यांदा दि. २६ जानेवारी १९५० रोजी प्रजासत्ताक दिनी देशाचे राष्ट्रीय चिन्ह (India National Emblem) म्हणून स्वीकारण्यात आले
• चिन्हाचा बोधवाक्य हे "सत्यमेव जयते" म्हणजे सत्याचा विजय असा होतो.

भारताच्या राष्ट्रीय चिन्हाची रचना आणि त्याचे महत्त्व.

• संरचनेच्या शीर्षस्थानी चार एशियाटिक सिंह आहेत: दोन बाजूंना आणि प्रत्येकी एक समोर आणि मागे; ते सामर्थ्य, धैर्य, आत्मविश्वास आणि अभिमानाचे प्रतीक आहेत. मात्र, मागचा भाग दिसत नसल्याने केवळ तीनच सिंह उघड्या डोळ्यांना दिसतात.
• अशोक चक्रासोबत एक हत्ती, घोडा आणि एक बैल आहे - जे तळाशी असलेल्या खांबाच्या अगदी वरच्या मध्यभागी राहतात.
• असे म्हटले जाते की घोडा पश्चिमेच्या बाजून तर पूर्वेला हत्ती दाखवतो तर बैल दक्षिणेला उभा असतो.
• 'सत्यमेव जयते' मधील अवतरण मुंडक उपनिषदातून घेतले आहे. - हिंदू धर्माच्या पवित्र ग्रंथांपैकी एक.

राष्ट्रीय चिन्ह कुठे कुठे पाहण्यास मिळते आणि कोण वापरू शकतो ?

• हे सर्व नोटांवर आणि नाण्यांवर आढळते.
• हे केंद्र आणि राज्य सरकारच्या सर्व अधिकृत लेटरहेडवर ठेवण्यात आले आहे.
• तुम्ही ते तुमच्या पासपोर्टच्या कव्हरवर सुद्धा पाहू शकता.
• हे राष्ट्रपतींचे अधिकृत शिक्का म्हणून काम करते. हे त्याच्या कारच्या नंबर प्लेटवरील नंबर देखील असते
• संसद सदस्यांना (खासदार) त्यांच्या व्हिजिटिंग कार्ड आणि लेटरहेडवर ते वापरण्याची परवानगी आहे.
• हे भारतातील IPS अधिकार्‍यांच्या खांद्यावरील बॅज देखील सुशोभित करते.
• या चिन्हाचा वापर काटेकोर पणे केला जातो आणि कुणीही याचा वापर करू शकत नाही फक्त जे अधिकृत असतील त्यांनाच याचा वापर करता येतो.
• हे प्रतीक हे अधिकार आणि शक्तीचे प्रतीक आहे आणि त्यामुळे गैरवर्तन आणि गैरवापर होण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे कोणतेही उल्लंघन हा दंडनीय गुन्हा आहे (२ वर्षांपर्यंत कारावास किंवा २००० रुपये दंड आहे).

नोकरी भरतीच्या अपडेट साठी लगेच आपले नोकरी मदत केंद्र मोबाईल अप डाऊनलोड करा 

राष्ट्रीय चिन्ह असलेल्या इमारतींची यादी 

• संसद भवन
• राष्ट्रपती भवन
• सर्वोच्च न्यायालय
• उच्च न्यायालय
• केंद्रीय सचिवालय इमारत
• राजभवन
• राज्य विधानमंडळ
• राज्ये आणि केंद्रशासित प्रदेशांच्या सचिवालयाच्या इमारती
• परदेशात भारताच्या राजनैतिक परिसर
• त्यांच्या मान्यता असलेल्या देशांमध्ये मिशन प्रमुखांचे निवासस्थान
• परदेशातील भारतीय वाणिज्य दूतावासांनी व्यापलेल्या इमारतींच्या प्रवेशद्वारावर

आपल्या राष्ट्रीय चिन्हाच्या इतिहासाचा अभिमान बाळगा आणि त्याच्याशी संलग्न नियमांचा आदर करा.